Được mệnh danh là “vàng đen”, than antraxit không chỉ nổi bật bởi độ tinh khiết mà còn bởi những ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và đời sống. Bài viết này Hanimex sẽ cùng bạn khám phá toàn diện về loại than đặc biệt này, từ nguồn gốc, thành phần cho đến những ứng dụng của nó trong nền công nghiệp hiện đại.

Than Antraxit Là Than Gì?

Than anthracite là gì? Đây là một loại than đá có cấp độ cao nhất trong tất cả các loại than. Với màu đen bóng, hàm lượng carbon cao (từ 92- 98%) và độ ẩm thấp, loại than này nổi bật bởi khả năng cháy lâu, tỏa nhiệt mạnh và ít khói. Ở nước ta than antraxit tập trung ở khu vực Quảng Ninh, nơi có trữ lượng lớn và chất lượng thuộc hàng đầu thế giới.

Nhờ quá trình biến đổi địa chất lâu dài, nó sở hữu độ cứng cao, ít tạp chất và được xem là loại than đá tốt nhất hiện nay. Vậy than antraxit có phải là than đá không? Câu trả lời là có, và nó thuộc cấp bậc cao nhất trong họ than đá.

Than anthracite

Các Thành Phần Chính Của Than Antraxit

Than anthracite nổi tiếng với thành phần hóa học và cấu trúc độc đáo, giúp nó trở thành loại than cao cấp nhất hiện nay. Các thành phần chính bao gồm:

Cacbon: Chiếm 92 – 98%, giúp than anthracite có khả năng cháy hiệu quả, tỏa nhiệt cao (nhiệt trị từ 7.500 – 8.600 kcal/kg), không để lại nhiều tro, rất lý tưởng trong các ngành công nghiệp cần nhiệt lượng ổn định.
Hydro và Oxy: Có tỷ lệ thấp hơn so với các loại than khác, giúp tỏa ra ít khói hơn và thân thiện hơn với môi trường.
Lưu huỳnh: Hàm lượng thấp (chỉ chiếm khoảng 0,5 – 1% khối lượng), giúp giảm thiểu ô nhiễm khí SO₂ khi đốt cháy đồng thời hạn chế sự ăn mòn trong các hệ thống lò hơi và dây chuyền sản xuất.
Nitơ: Hàm lượng thấp, dao động từ 1 – 1,5%, ít gây ô nhiễm hơn so với than bitum hay than nâu. Mặc dù tỷ lệ không cao nhưng nó vẫn ảnh hưởng đến quá trình cháy, tạo ra các hợp chất khí nitơ oxit (NOₓ).
Tạp chất: Rất ít (chỉ khoảng 3 – 5%), làm tăng giá trị sử dụng trong công nghiệp và giảm chi phí xử lý chất thải.

Than antraxit còn gọi là gì? Nhờ vào cấu trúc chắc chắn và bề mặt bóng loáng, loại than này còn có tên gọi là than cứng.

Quy Trình Khai Thác Và Chế Biến Than Anthracite

Quy trình khai thác và chế biến than anthracite đòi hỏi sự tỉ mỉ và công nghệ cao để đảm bảo chất lượng và hiệu quả khai thác. Việc thăm dò trữ lượng than là bước đầu tiên, cũng là bước quan trọng hàng đầu. Than antraxit của nước ta tập trung chủ yếu ở vùng Quảng Ninh, nơi sở hữu các mỏ than chất lượng cao với trữ lượng lớn.

Sau khi xác định mỏ sẽ bắt đầu khai thác lộ thiên hoặc hầm lò, tùy thuộc vào độ sâu và cấu trúc địa chất. Với các mỏ lộ thiên, lớp đất phủ được loại bỏ để lộ ra các lớp than. Trong khi đó, khai thác hầm lò yêu cầu hệ thống đường hầm và máy móc phức tạp để đưa than từ lòng đất lên mặt đất.

Than thô sau đó được vận chuyển đến nhà máy để chế biến. Quy trình chế biến bao gồm nhiều giai đoạn như nghiền, sàng lọc và phân loại. Đối với các ngành đòi hỏi than chất lượng cao như luyện kim, than sẽ được rửa sạch để giảm bớt hàm lượng tro và lưu huỳnh. Đối với một số ứng dụng đặc biệt như than hoạt tính antraxit, than phải trải qua thêm các bước xử lý hóa học để đạt được tính năng lọc nước và khí độc tối ưu.

Khai thác than anthracite

Than Antraxit Có Vai Trò Gì Trong Đời Sống?

Trong lĩnh vực năng lượng, than anthracite là nguồn nhiên liệu chủ lực cho các nhà máy nhiệt điện. Với khả năng cháy lâu, sinh nhiệt lớn và lượng tro ít, than giúp tối ưu hóa hiệu suất sản xuất điện và giảm chi phí xử lý chất thải. Đây cũng là lý do khiến loại than này được các quốc gia phát triển ưa chuộng trong việc duy trì năng lượng bền vững.

Sở hữu độ tinh khiết và hàm lượng carbon cao, nó còn được sử dụng phổ biến trong ngành luyện kim để sản xuất thép và hợp kim như chất khử oxy, loại bỏ các tạp chất không mong muốn, tạo ra sản phẩm thép có độ bền và độ dẻo cao hơn.

Trong đời sống hàng ngày, người ta thường sử dụng loại than này để sản xuất gạch ngói, vật liệu xây dựng và thậm chí là nguyên liệu để sản xuất đồ trang trí. Vì không khói và ít mùi nên rất nhiều gia đình sử dụng than trong các hệ thống sưởi ấm, đặc biệt là ở các quốc gia có khí hậu lạnh. Không chỉ vậy, giá than antraxit còn tương đối ổn định và dễ tiếp cận.

Ngoài ra, than anthracite còn là một tài nguyên chiến lược trong thương mại quốc tế. Nhiều quốc gia khai thác loại than này để xuất khẩu, tạo nguồn thu lớn cho nền kinh tế. Ở Việt Nam, than antraxit có ở đâu? Than antraxit tập trung chủ yếu ở khu vực Quảng Ninh, nơi đã và đang đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế địa phương cũng như cung ứng than chất lượng cao cho các thị trường quốc tế.

Điểm Khác Biệt Giữa Than Anthracite Và Các Loại Than Khác

Than anthracite là loại than đá cao cấp nhất, nổi bật nhờ những đặc tính vượt trội so với các loại than khác như than bitum, than bán bitum và than non. Đây là loại than có hàm lượng carbon cố định cao nhất (80 – 95%), giúp nó đạt nhiệt trị lớn hơn nhiều so với các loại than khác. Trong khi đó, than bitum chỉ có hàm lượng carbon khoảng 60 – 80%, và than non chỉ dao động từ 40 – 60%.

Độ cứng và độ bóng cũng là một điểm khác biệt rõ rệt. Trong khi các loại than khác có kết cấu mềm hơn và ít sáng bóng, than anthracite ít bị vỡ vụn trong quá trình vận chuyển và sử dụng, đồng thời có tuổi thọ dài hơn khi được dùng trong các ứng dụng công nghiệp và môi trường.

Một yếu tố quan trọng khác là khả năng cháy. Than anthracite có nhiệt trị cao, ít khói và ít tro hơn so với các loại than khác.

Về ứng dụng, than anthracite thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp đòi hỏi năng lượng cao và chất lượng nhiên liệu tốt như luyện kim, sản xuất thép và các nhà máy nhiệt điện hiệu suất cao. Trong khi đó, than bitum và than non thường được dùng cho các ứng dụng thông thường hơn như sưởi ấm dân dụng, sản xuất xi măng hoặc làm nguyên liệu cho các nhà máy nhiệt điện có công nghệ thấp.

Than anthracite là loại than cao cấp nhất hiện nay

Tương Lai Của Than Anthracite Trong Nền Công Nghiệp Hiện Đại

Dù xu hướng toàn cầu đang chuyển sang năng lượng tái tạo, than anthracite vẫn giữ vai trò quan trọng nhờ hiệu suất cao và tính linh hoạt trong ứng dụng. Thách thức lớn nhất đối với tương lai của loại than này chính là áp lực giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch để bảo vệ môi trường.

Trong tương lai, các quốc gia và doanh nghiệp khai thác than anthracite sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ kép: vừa tận dụng lợi ích kinh tế từ loại tài nguyên này, vừa đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Trong tương lai, các nhà máy phải vừa tối ưu được hiệu quả sử dụng của than anthracite vừa đảm bảo yếu tố bảo vệ môi trường

Than antraxit không chỉ là nguồn tài nguyên quan trọng mà còn là biểu tượng cho sự phát triển công nghiệp bền vững. Dù đối mặt với nhiều thách thức, loại “vàng đen” này vẫn giữ vững vị thế của mình, đóng góp mạnh mẽ vào sự phát triển của nền công nghiệp thế giới.