Những tính chất vật lý và hóa học đặc trưng giúp hóa chất methyl isobutyl ketone trở thành một dung môi hữu cơ linh hoạt, ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp. Tuy là một dung môi phổ biến nhưng nhiều khách hàng vẫn chưa nắm rõ hết tính chất, ứng dụng cũng như phương pháp điều chế của hóa chất này. Vì thế, bài viết dưới đây của Hanimex sẽ chia sẻ chi tiết các thông tin về hóa chất MIBK.
I. Giới thiệu chung về Methyl Isobutyl Ketone (MIBK)
Dung môi MIBK là gì?
Hóa chất methyl isobutyl ketone là gì? Methyl Isobutyl Ketone (viết tắt MIBK) là hợp chất hữu cơ thuộc nhóm xeton ở trạng thái lỏng, trong suốt không màu và có mùi đặc trưng giống mùi xăng. Trong công nghiệp, MIBK được biết đến là dung môi phổ biến cho các ngành sản xuất sơn, vecni, keo dán, mực in, dược phẩm, nông nghiệp hay hóa chất,… Lưu ý hơi của hóa chất này khá độc, có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe và điểm chớp cháy thấp nên tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.
II. Tính chất đặc trưng của MIBK
Tính chất vật lý
Hóa chất này có những tính chất vật lý đặc trưng gồm:
Trạng thái: Chất lỏng
Màu sắc: Trong suốt không màu
Mùi vị: Mùi đặc trưng hơi giống mùi xăng
Điểm sôi: Khoảng 116.5°C
Điểm đông đặc: Khoảng -84.7°C
Áp suất hơi: 2.1 kPa ở 20°C
Độ hòa tan: Tan ít trong nước và tan nhiều trong hợp chất hữu cơ
Tính chất hóa học
MIBK sở hữu tính chất hóa học đặc trưng, có thể tham gia vào nhiều phản ứng
Methyl isobutyl ketone là hợp chất hữu cơ, có công thức hóa học C₆H₁₂O. Cấu trúc hóa học của hóa chất gồm nhóm chức xeton và mạch carbon phân nhánh với nhóm isobutyl liên kết cùng nhóm carbonyl. Với cấu trúc này, MIBK sở hữu tính chất hóa học đặc trưng và có khả năng tham gia vào nhiều phản ứng như:
- Trong điều kiện thường, MIBK có tính ổn định tốt, độ bay hơi vừa phải và có tính phân cực giúp hòa tan nhiều hợp chất hữu cơ.
- Hóa chất có thể tham gia vào các phản ứng cộng nước trong điều kiện axit tạo thành một diol gem; cộng rượu tạo thành các xeta; cộng amin tạo thành imin hoặc enamin; cộng HCN tạo thành cyanohydrin.
- Phản ứng oxy hóa diễn ra khi có tác động từ các chất oxy hóa mạnh tạo thành axit cacboxylic.
- Tham gia phản ứng khử tạo thành rượu khi có xúc tác LiAlH₄, NaBH₄; khử tạo thành hydrocarbon khi có xúc tác Zn/HCl.
- Khi có tác động từ bazơ, methyl isobutyl ketone sẽ phản ứng tạo thành enol, sản phẩm có thể tham gia các phản ứng thế trên vòng benzen.
- Ở điều kiện thích hợp, MIBK sẽ tham gia vào phản ứng trùng hợp tạo thành các polymer
III. Phương pháp điều chế Methyl isobutyl ketone
Phương pháp điều chế methyl isobutyl ketone phổ biến nhất trong công nghiệp đó là thông qua quá trình hydro hóa axeton. Phương pháp này có ưu điểm về nguyên liệu phổ biến, hiệu suất điều chế sản phẩm cao.
Nguyên liệu sử dụng trong phương pháp sẽ gồm acetone và hydro (H₂). Quá trình điều chế sẽ triển khai theo ba bước:
- Sử dụng các xúc tác bazơ (NaOH, KOH) để acetone phản ứng nhằm tạo ra diacetone alcohol.
- Tiếp đó dehydrat hóa diacetone alcohol để tạo ra sản phẩm là mesityl oxide.
- Cuối cùng thực hiện hydro hóa mesityl oxide trong điều kiện có xúc tác niken hoặc palladium để tạo ra sản phẩm cuối cùng là hóa chất methyl isobutyl ketone mibk.
IV. Ứng dụng đa dạng của MIBK
Ngành sản xuất sơn và vecni
Ứng dụng MIBK trong sản phẩm sơn, vecni
Methyl isobutyl ketone là dung môi kiêm nhiều vai trò trong ngành sản xuất các sản phẩm sơn và vecni phủ. Trong ngành công nghiệp này, MIBK đóng vai trò chính là một dung môi hỗ trợ hòa tan các vật liệu nhựa tổng hợp, nhựa tự nhiên. Đồng thời hóa chất còn có thể sử dụng để điều chỉnh độ nhớt hay tăng tốc độ khô cho các sản phẩm sơn, từ đó giúp sơn dễ thi công, duy trì màu sắc đồng đều.
Ngành sản xuất mực in, keo dán
Cũng giống với ngành sản xuất sơn, hóa chất này sẽ được sử dụng làm dung môi hỗ trợ cải thiện tính chất, hoàn thiện các sản phẩm mực in, keo dán. Trong sản phẩm mực in offset và mực in flexo, hóa chất sẽ được sử dụng để gia tăng độ bóng và giúp lớp mực in nhanh khô hơn trên bề mặt giấy. Trong các sản phẩm keo dán, tính phân cực và độ bay hơi vừa phải của hóa chất giúp tăng cường khả năng bám dính, điều chỉnh độ nhớt để keo dễ xử lý hơn.
Ngành hóa chất
Quy trình sản xuất chất chống oxy hóa, phụ gia cao su hay các hợp chất hữu cơ sẽ sử dụng methyl isobutyl ketone MIBK. Khi cần xử lý các nguyên liệu tự nhiên, MIBK sẽ được ứng dụng với vai trò là dung môi hỗ trợ chiết xuất các hợp chất hữu cơ. Đồng thời, MIBK cũng thường được sử dụng làm nguyên liệu hỗ trợ tổng hợp những hợp chất hữu cơ khác.
Ngành sản xuất công nghiệp khác
Hóa chất MIBK – thành phần trong sản phẩm thuốc trừ sâu
MIBK là hợp chất linh hoạt nên ngoài những ứng dụng phổ biến phía trên, hóa chất này còn được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như:
- Sản phẩm tẩy rửa công nghiệp ứng dụng làm sạch bề mặt vật liệu
- Sản xuất dược phẩm ứng dụng tổng hợp, hòa tan các thành phần thuốc
- Sản phẩm thuốc trừ sâu làm thành phần nhằm gia tăng hiệu quả loại bỏ côn trùng, sâu bệnh
- Công nghiệp hóa dầu ứng dụng hòa tan phức chất hữu cơ, chiết xuất các kim loại như đồng, nickel,…
V. Các thông tin an toàn khi sử dụng hóa chất
Methyl isobutyl ketone là chất dễ cháy và hơi độc có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Vì vậy, trong quá trình sử dụng và bảo quản hóa chất cần lưu ý những yếu tố như:
- Môi trường xử lý: Không gian xử lý, làm việc với hóa chất cần đảm bảo độ thông thoáng, lắp đặt hệ thống thông gió để giảm nồng độ hơi trong không khí. Không hút thuốc hay sử dụng đồ ăn uống, tránh xa các nguồn nhiệt và tia lửa dễ gây cháy.
- An toàn cá nhân: Trong quá trình xử lý methyl isobutyl ketone cần trang bị đồ bảo hộ cá nhân đạt tiêu chuẩn như găng tay, khẩu trang, kính chắn, quần áo để hạn chế tối đa việc tiếp xúc hay hít phải hơi.
- Lưu trữ thùng kín: Hóa chất cần được lưu trữ trong các thùng nhựa, thùng thép không gỉ chuyên dụng, đậy kín nắp và bên ngoài dán đầy đủ nhãn thông tin cảnh báo.
- Không gian bảo quản: Kho bảo quản MIBK cần đảm bảo thông thoáng, khô ráo, có lắp đặt hệ thống thông gió và tránh ánh nắng mặt trời, nguồn nhiệt, nhiệt độ bảo quản không được để quá cao.
- Xử lý chất thải: Chất thải hóa chất cần được xử lý an toàn theo quy định pháp luật, không xả thải trực tiếp ra môi trường.
Bảo quản hóa chất trong thùng kín, dán thông tin cảnh báo đầy đủ
Kết luận
Như vậy, trên bài viết đã chia sẻ những thông tin liên quan đến tính chất, phương pháp điều chế, ứng dụng và lưu ý an toàn của hóa chất methyl isobutyl ketone. Hiện Hanimex đang cung cấp hóa chất MIBK và các loại hóa chất đa dạng với mức giá hợp lý, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của khách hàng toàn quốc.
Do đó, với bất cứ nhu cầu cần tư vấn, giải đáp thắc mắc liên quan đến hóa chất, hãy liên hệ trực tiếp với Hanimex để được hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời nhất!
