Methyl acetate – C₃H₆O₂ – Methyl Ethanoate

Methyl acetate – một chất hóa học phổ biến được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp như sản xuất sơn, mực in và dung môi. Với những đặc tính nổi bật và khả năng thay thế các dung môi truyền thống, nó ngày càng được ưa chuộng. Hanimex sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện nhất về hợp chất này, từ tính chất đến ứng dụng thông qua bài viết dưới đây.

Methyl acetate là gì?

Methyl acetate là hợp chất hữu cơ thuộc loại este, được hình thành từ phản ứng este hóa giữa methanol (CH₃OH) và dung dịch acid acetic (CH₃COOH) với sự có mặt của chất xúc tác acid mạnh. Methyl acetate có công thức cấu tạo là CH₃COOCH₃, thể hiện sự liên kết giữa nhóm metyl (-CH₃) và nhóm acetat (-COOCH₃). 

Trong tự nhiên, nó có thể được tìm thấy với lượng nhỏ trong một số loại trái cây và thực vật. Tuy nhiên, phần lớn metyl axetat trên thị trường hiện nay đều được sản xuất bằng phương pháp tổng hợp hóa học để đáp ứng nhu cầu công nghiệp. Hợp chất này được đánh giá là một dung môi thân thiện với môi trường hơn so với nhiều dung môi khác như toluene hoặc methylene chloride do ít gây độc hại hơn và có khả năng phân hủy sinh học cao.

Metyl axetat

Tính chất vật lý và hóa học

Tính chất vật lý

• Dạng tồn tại: Chất lỏng không màu, có mùi thơm nhẹ
• Nhiệt độ sôi của Methyl acetate: Khoảng 56,9°C
• Nhiệt độ nóng chảy: -98°C
• Khối lượng mol: 74,08 g/mol
• Tỷ trọng: 0,932 g/cm³ (ở 20°C)
• Áp suất hơi: 173 mmHg (ở 25°C)
• Độ tan trong nước: 24,0 g/L (ở 25°C), ít tan trong nước nhưng có thể tan tốt trong ethanol, acetone, ether và nhiều dung môi hữu cơ khác.

Tính chất hóa học

Metyl axetat có thể bị thủy phân trong môi trường acid acetic hoặc môi trường kiềm mạnh để tạo thành methanol và acid acetic có tác dụng làm dung môi hoặc tham gia vào nhiều phản ứng hóa học khác.

Công thức của methyl acetate là CH₃COOCH₃, là một hợp chất dễ cháy và khi đốt cháy hoàn toàn trong oxy, nó tạo ra khí carbon dioxide và nước.

Ngoài ra, nó có thể phản ứng với kim loại kiềm như natri (Na) hoặc kali (K), tạo ra methanol và muối acetat. Phương trình hóa học:

CH₃COOCH₃​ + NaOH → CH₃​COONa + CH₃OH

Công thức cấu tạo thu gọn của methyl acetate là C₃H₆O₂

Phương pháp điều chế methyl acetate từ nguyên liệu cơ bản

Metyl axetat chủ yếu được điều chế bằng phản ứng este hóa giữa methanol và acid acetic dưới sự xúc tác của acid mạnh, thường là acid sulfuric hoặc acid p-toluenesulfonic. Acid acetic là gì? Đây là một acid hữu cơ yếu, có công thức CH₃COOH, thường được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và đời sống. Acid acetic có tác dụng gì? Nó không chỉ là nguyên liệu để sản xuất metyl axetat mà còn đóng vai trò quan trọng trong ngành thực phẩm, dệt may và hóa chất. Sự kết hợp giữa methanol và acid acetic trong phản ứng este hóa tạo nên tính linh hoạt hóa học của CH₃​COOCH₃. Vậy nên, việc điều chế acid acetic cũng vô cùng quan trọng trong chuỗi sản xuất. Người ta có thể thông qua quá trình oxy hóa ethanol hoặc từ các nguồn hydrocarbon trong công nghiệp dầu mỏ để sản xuất acid acetic.

Trong công nghiệp, quá trình điều chế metyl axetat có thể được thực hiện theo hai phương pháp chính:

• Phương pháp este hóa truyền thống: Sử dụng acid sulfuric làm chất xúc tác để đẩy nhanh quá trình tạo este. Methanol và acid acetic được trộn theo tỉ lệ phù hợp rồi đun nóng ở nhiệt độ khoảng 60 – 70°C. Chất xúc tác acid sẽ giúp tạo ra ion H⁺, thúc đẩy sự hình thành liên kết giữa nhóm -OH của acid acetic và nhóm -H của methanol, giải phóng nước và tạo thành metyl axetat. Sau khi phản ứng hoàn tất, hỗn hợp sản phẩm được tách ra bằng phương pháp chưng cất phân đoạn để thu được sản phẩm có độ tinh khiết cao.
• Phương pháp xúc tác dị thể: Để tăng hiệu suất phản ứng và hạn chế các vấn đề liên quan đến chất xúc tác acid mạnh, công nghệ hiện đại sử dụng chất xúc tác rắn như zeolite hoặc nhựa trao đổi ion. Các chất xúc tác này có ưu điểm là dễ tái sử dụng, không gây ăn mòn thiết bị và giúp quá trình phản ứng diễn ra ổn định hơn. Với phương pháp này, methanol và acid acetic được đưa vào hệ phản ứng chứa chất xúc tác rắn ở nhiệt độ khoảng 80°C. Sau một thời gian, CH₃COOCH₃ được tạo thành và có thể tách ra bằng chưng cất. Phương pháp này đang ngày càng được ưa chuộng nhờ tính thân thiện với môi trường và hiệu suất cao hơn so với phương pháp este hóa truyền thống.

Ứng dụng của methyl acetate trong sản xuất sơn, mực in và dung môi công nghiệp

Trong sản xuất sơn

CH3​COOCH3 đóng vai trò là một dung môi giúp hòa tan các thành phần trong sơn như nhựa alkyd, nhựa acrylic, nhựa polyurethane và các loại pigment. Nhờ nhiệt độ sôi thấp, hợp chất này có tốc độ bay hơi nhanh, giúp lớp sơn khô nhanh chóng, rút ngắn thời gian thi công và tăng hiệu suất sản xuất. Ngoài ra, do có khả năng hòa tan tốt và độ nhớt thấp, nó còn giúp sơn có độ phủ mịn hơn, hạn chế tình trạng vón cục hay bong tróc.

Trong ngành mực in

Methyl acetate thể hiện vai trò nổi bật khi được sử dụng để điều chỉnh độ nhớt của mực, đảm bảo quá trình in ấn diễn ra mượt mà và chất lượng bản in sắc nét. Đặc biệt, với tốc độ bay hơi phù hợp, nó giúp mực khô nhanh mà không gây hiện tượng lem màu, rất phù hợp cho các công nghệ in hiện đại. Bên cạnh đó, việc sử dụng metyl axetat còn giúp kiểm soát độ nhớt của mực in, giúp máy in vận hành ổn định và tăng độ chính xác khi in trên các vật liệu khác nhau như giấy, nhựa và kim loại.

Metyl axetat là dung môi không thể thiếu khi sản xuất sơn và mực in

Ứng dụng trong dung môi công nghiệp

Metyl axetat giúp hòa tan nhựa epoxy, nhựa phenolic và polyurethane, giúp tăng độ bám dính và độ bền của keo dán. Bên cạnh đó, hợp còn được dùng trong ngành dược phẩm và mỹ phẩm như một dung môi để chiết xuất hoặc làm tá dược trong sản xuất thuốc, nước hoa và các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Do có mùi dễ chịu và bay hơi nhanh, nó thường được sử dụng thay thế cho các dung môi mạnh hơn như acetone hoặc ethyl acetate trong một số công thức mỹ phẩm và nước hoa cao cấp.

Cách bảo quản methyl acetate đúng cách để duy trì chất lượng

CH3​COOCH3 cần được bảo quản trong các thùng chứa chuyên dụng làm từ thép không gỉ hoặc nhựa HDPE, đảm bảo có nắp đậy kín để tránh bay hơi và hạn chế sự xâm nhập của hơi nước từ môi trường.

Khu vực lưu trữ cần thoáng mát, khô ráo, tránh xa nguồn nhiệt, tia lửa hoặc bất kỳ thiết bị nào có khả năng gây cháy nổ. Các tiêu chuẩn an toàn về khoảng cách giữa các thùng chứa cũng cần được tuân thủ để đảm bảo an toàn trong kho lưu trữ. Ngoài ra, metyl axetat có thể phản ứng với các chất oxy hóa mạnh như peroxide hoặc axit mạnh, vì vậy không nên lưu trữ chung với các hợp chất này để tránh nguy cơ phản ứng hóa học không mong muốn.

Trong quá trình sử dụng, khi mở nắp thùng chứa, cần thao tác nhanh chóng và hạn chế để dung môi tiếp xúc với không khí quá lâu nhằm tránh bay hơi hoặc hấp thụ hơi ẩm. Nếu cần vận chuyển, nên sử dụng các bồn chứa chuyên dụng có van an toàn, đảm bảo không bị rò rỉ và luôn được dán nhãn rõ ràng để cảnh báo nguy cơ cháy nổ hoặc tiếp xúc hóa chất.

Bảo quản CH3​COOCH3 trong thùng chứa chuyên dụng

Giải pháp xử lý chất thải chứa methyl acetate

Một trong những phương pháp phổ biến để xử lý chất thải chứa metyl axetat là thu gom và tái chế dung môi. Hợp chất có thể được thu hồi thông qua quá trình chưng cất phân đoạn, giúp tách và loại bỏ các tạp chất để tái sử dụng trong sản xuất. Đây là phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và giảm lượng chất thải nguy hại ra môi trường.

Đối với lượng chất thải không thể tái chế, cần áp dụng phương pháp đốt chất thải có kiểm soát trong các lò đốt chuyên dụng. Quá trình này giúp oxy hóa hoàn toàn CH3​COOCH3 thành carbon dioxide (CO₂) và hơi nước, giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, để tránh phát sinh khí thải độc hại, việc đốt cần tuân thủ các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt và sử dụng hệ thống lọc khí tiên tiến.

Đối với các cơ sở sản xuất nhỏ hoặc phòng thí nghiệm, chất thải chứa methyl acetate có thể được xử lý bằng cách pha loãng với nước và trung hòa bằng dung dịch acid acetic, giúp giảm tính dễ cháy của hợp chất trước khi thải bỏ. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ áp dụng khi lượng chất thải rất nhỏ và phải tuân thủ các quy định về xả thải hóa chất.

Nơi mua methyl acetate uy tín và giá cả hợp lý

Tại Việt Nam, Hanimex nổi bật như một đối tác tin cậy trong lĩnh vực cung ứng hóa chất công nghiệp, bao gồm cả methyl acetate. Với kinh nghiệm và uy tín trên thị trường, công ty đã xây dựng được mạng lưới phân phối rộng khắp, đáp ứng nhu cầu của khách hàng trên toàn quốc.

Sản phẩm của chúng tôi được đảm bảo về chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và được kiểm định nghiêm ngặt trước khi đến tay khách hàng. Bên cạnh đó, Hanimex cũng có đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp, hỗ trợ khách hàng lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng, đồng thời hướng dẫn cách bảo quản và sử dụng hóa chất đúng cách để đảm bảo an toàn.

Với sự uy tín và cam kết về chất lượng, Hanimex là sự lựa chọn đáng tin cậy cho các doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng metyl axetat trong sản xuất và kinh doanh. Liên hệ ngay nếu bạn đang cần mua dung môi ch3​cooch3 nói riêng và các loại hóa chất khác nói chung.