Hexane – C₆H₁₄ – N-Hexane

Hexane là một trong những dung môi công nghiệp quan trọng, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như thực phẩm, dược phẩm, sản xuất polymer và làm sạch công nghiệp. Nhờ đặc tính hòa tan mạnh và bay hơi nhanh, hợp chất đóng vai trò không thể thiếu trong nhiều quy trình sản xuất. Tuy nhiên, việc sử dụng cũng đi kèm với những nguy cơ tiềm ẩn về môi trường và sức khỏe con người nếu không được kiểm soát đúng cách.

Hexane là gì?

Hexane (hay còn gọi là Isohexan hoặc Neohexan) là một hydrocarbon no thuộc nhóm alkan, có công thức cấu tạo là C₆H₁₄. Nó bao gồm sáu nguyên tử carbon liên kết với nhau bằng liên kết đơn, cùng với 14 nguyên tử hydro bao quanh. Trong tự nhiên, hợp chất này tồn tại dưới dạng chất lỏng không màu, được chiết xuất chủ yếu từ dầu mỏ thông qua quá trình chưng cất phân đoạn.

Hexane là chất gì?

Hợp chất tồn tại ở nhiều dạng đồng phân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là n-hexane.  Vậy n hexane là gì? Đây là một biến thể của hexan có cấu trúc mạch thẳng không phân nhánh, khác với các đồng phân khác có cấu trúc mạch nhánh. N-hexan có độc không? Đây là một dung môi có thể gây hại cho hệ thần kinh nếu tiếp xúc lâu dài. Tuy nhiên, nếu được sử dụng đúng cách và kiểm soát chặt chẽ, nó vẫn mang lại nhiều lợi ích trong công nghiệp.

Tính chất lý hóa của sản phẩm

Tính chất vật lý

Dung môi hexane là một chất lỏng không màu, dễ bay hơi, có mùi nhẹ giống xăng. Nhiệt độ sôi hexane khoảng 69°C, nhiệt độ nóng chảy khoảng -95°C. Độ nhớt của hợp chất này khá thấp, tỷ trọng khoảng 0,66 g/cm³, nhẹ hơn nước đáng kể. Vậy hexan có tan trong nước không? Câu trả lời là không, vì nó là hợp chất không phân cực, trong khi nước lại là dung môi phân cực. Tuy nhiên, nó có khả năng hòa tan tốt trong các dung môi hữu cơ như ethanol, ether và chloroform. 

Tính chất hóa học

Hexan công thức cấu tạo là C₆H₁₄. Là một alkan, nó có tính chất hóa học điển hình của nhóm này, chủ yếu tham gia vào các phản ứng thế hoặc phân hủy. Một trong những thí nghiệm phổ biến là thí nghiệm phản ứng bromine hoá hexane, trong đó C₆H₁₄ phản ứng với bromine (Br₂) dưới sự xúc tác của ánh sáng để tạo ra sản phẩm halogen hóa. Phương trình hóa học:

C₆H₁₄ ​+ Br₂​ → C₆​H₁₃​Br + HBr

Khi đốt cháy hoàn toàn trong môi trường oxy, isohexan tạo ra carbon dioxide và nước, giải phóng năng lượng lớn. Nếu oxy không đủ, phản ứng có thể sinh ra khí carbon monoxide (CO), một chất khí độc hại.

Trong công nghiệp, C₆H₁₄ có thể bị cracking (phân cắt nhiệt) để tạo ra các hydrocarbon nhỏ hơn, bao gồm ethylene, propylene và butane – nguyên liệu quan trọng trong sản xuất nhựa, xăng dầu và khí hóa lỏng.

Công thức cấu tạo đặc biệt của hexan

Có thể điều chế được gì từ Hexane?

Hexane không chỉ là một dung môi quan trọng mà còn là nguyên liệu để điều chế nhiều hợp chất hữu ích trong công nghiệp hóa chất. Một trong những ứng dụng quan trọng nhất sản xuất polymer, đặc biệt là điều chế polystyrene từ hexane. Theo đó, C₆H₁₄ được sử dụng làm dung môi hòa tan các monomer styrene, giúp kiểm soát phản ứng trùng hợp để tạo ra polystyrene – một loại nhựa phổ biến dùng trong sản xuất bao bì, hộp xốp, và vật liệu cách nhiệt.

Ngoài ra, thông qua quá trình cracking nhiệt, Neohexan có thể tạo ra các hydrocarbon nhỏ hơn như ethylene, propylene, và butene. Những hợp chất này là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất nhựa, cao su tổng hợp và xăng dầu. Ngoài ra, nó còn được dùng để điều chế các hợp chất halogen hóa thông qua phản ứng với clo hoặc bromine, mở ra tiềm năng sản xuất các hóa chất trung gian trong ngành công nghiệp dược phẩm và hóa dầu.

Ứng dụng của Hexane trong đời sống

Trong thực phẩm

Trong quá trình chiết xuất dầu thực vật từ các loại hạt như đậu nành, hướng dương, hạt cải dầu và ngô, không thể thiếu sự có mặt của C₆H₁₄. Nhờ khả năng hòa tan chất béo nhưng không tan trong nước, hợp chất giúp tách dầu hiệu quả khỏi hạt mà không làm thay đổi giá trị dinh dưỡng của dầu.

Trong dược phẩm

Isohexan được sử dụng làm dung môi để tinh chế và tổng hợp các hợp chất hữu cơ. Nó giúp loại bỏ tạp chất, đảm bảo dược chất có độ tinh khiết cao hơn. Một số loại thuốc và sản phẩm chăm sóc sức khỏe như dầu cá, vitamin E sử dụng hợp chất trong quá trình sản xuất để tạo ra các thành phần hoạt tính ổn định và hiệu quả hơn.

Sản xuất polymer và nhựa tổng hợp

Hexan giúp kiểm soát phản ứng trùng hợp, làm tăng tính ổn định của polystyrene và cải thiện chất lượng sản phẩm cuối cùng. Ngoài polystyrene, nó còn được sử dụng trong quá trình sản xuất polyethylene và polypropylene, hai loại nhựa có ứng dụng rộng rãi trong sản xuất bao bì, ống nhựa, đồ gia dụng và nhiều sản phẩm công nghiệp khác.

Hexan là nguyên liệu quan trọng sản xuất polymer và nhựa tổng hợp

Làm sạch và tẩy dầu mỡ

Nhờ vào khả năng hòa tan mạnh các chất béo, dầu mỡ và nhựa đường, hexan được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp làm sạch và tẩy dầu mỡ. Nó được sử dụng để làm sạch các linh kiện máy móc, thiết bị cơ khí và linh kiện điện tử trước khi lắp ráp hoặc bảo trì.

Trong ngành dệt may, hợp chất cũng được sử dụng để loại bỏ các loại dầu bôi trơn còn sót lại trên vải trong quá trình sản xuất, giúp làm sạch bề mặt vật liệu mà không để lại dư lượng hóa chất có hại.

Ảnh hưởng của Hexane đến môi trường và biện pháp kiểm soát

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, Hexan cũng tiềm ẩn những rủi ro cho môi trường và sức khỏe con người. Hít phải hơi ở nồng độ cao có thể gây tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, thậm chí mất ý thức. Về mặt môi trường, sự bay hơi của nó tác động phần nào đến tình trạng ô nhiễm không khí, tạo ra các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), ảnh hưởng đến tầng ozone. Khi bị thải ra nguồn nước hoặc đất mà không qua xử lý, nó có thể gây ô nhiễm lâu dài do không tan trong nước và khó phân hủy tự nhiên.

Để kiểm soát những tác động này, cần áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt. Trong sản xuất, hệ thống thu hồi hơi được sử dụng để giảm lượng Hexan thoát ra môi trường. Việc xử lý chất thải chứa hợp chất này cũng cần tuân thủ quy định an toàn, bao gồm đốt cháy có kiểm soát để chuyển hóa thành CO2 và H2O.

Ngoài ra, người lao động cần được trang bị bảo hộ cá nhân như khẩu trang, găng tay khi làm việc. Những giải pháp này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo an toàn cho con người trong quá trình sử dụng.

Hexane có giá bao nhiêu? Những yếu tố quyết định giá cả

Thông thường, hexan được bán theo đơn vị lít hoặc kg, và giá cả có thể thay đổi theo từng khu vực và thời điểm cụ thể, tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau:

• Chất lượng và độ tinh khiết: C₆H₁₄ có nhiều cấp độ khác nhau, có thể dùng trong công nghiệp hoặc dùng trong phòng thí nghiệm và dược phẩm. Những sản phẩm có độ tinh khiết cao hơn thường có giá cao hơn do yêu cầu quy trình lọc và tinh chế nghiêm ngặt.
• Nguồn cung cấp và thương hiệu sản xuất: Hexan được sản xuất bởi nhiều công ty hóa chất trên thế giới. Mỗi thương hiệu sẽ có quy trình sản xuất riêng, ảnh hưởng đến chất lượng và giá cả sản phẩm. Ngoài ra, các nhà cung cấp tại từng khu vực cũng ảnh hưởng đến giá cả. Nếu mua hàng từ các công ty có hệ thống phân phối rộng, giá thành có thể thấp hơn do chi phí vận chuyển được tối ưu hóa.
• Ảnh hưởng của giá dầu mỏ: Vì là một sản phẩm phụ được tinh chế từ dầu mỏ, vì vậy giá dầu thô có ảnh hưởng trực tiếp đến giá của C₆H₁₄. Khi giá dầu tăng, chi phí sản xuất và tinh chế hexan cũng tăng theo, làm giá thành sản phẩm trên thị trường bị đẩy lên và ngược lại.

Hanimex có khả năng cung cấp hexan số lượng lớn

Hanimex là doanh nghiệp chuyên phân phối các loại hóa chất công nghiệp với chất lượng cao và giá thành cạnh tranh. Hanimex cung cấp đa dạng các loại hexan với độ tinh khiết khác nhau, cam kết đạt tiêu chuẩn chất lượng, với đầy đủ giấy tờ kiểm định và chứng nhận an toàn. Ngoài ra, công ty còn có chính sách giá linh hoạt, hỗ trợ khách hàng đặt hàng số lượng lớn với chiết khấu hấp dẫn.

Việc lựa chọn một nhà cung cấp uy tín như Hanimex sẽ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm, giá cả hợp lý và nguồn hàng ổn định. Nếu bạn có nhu cầu mua hexan, hãy liên hệ theo hotline 0983.464.268 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được tư vấn cụ thể.